Хаар уонна хаар кыырпаҕын туһунан
Ольга Дворнякова
О снеге и снежинках
(Из «Книжки про снежинки». Адаптировано)
Голос снега
Пройдите в морозный день по снежной дорожке. Вы услышите под ногами весёлый хруст. Это ломаются кристаллы. Человек не слышит, как ломается одна снежинка. Но если ломаются тысячи маленьких кристалликов, наше ухо воспринимает этот шум. Чем холоднее на улице, тем более твёрдыми и хрупкими становятся снежинки. Тем звонче хруст под ногами.
Шёпот звезд
В тихую морозную погоду при температуре ниже минус 49 градусов можно услышать загадочное шуршание. Сначала этот звук приписывали полярному сиянию. Однако потом учёные обнаружили, что эти шорохи издают кристаллики льда. Человек дышит – и кристаллики сталкиваются друг с другом в морозном воздухе.
Якуты называют это явление очень красиво — «шёпот звёзд».
Охота на снежинки
Зимой можно устроить настоящую снежную охоту с увеличительным стеклом.
В мороз снежинки растут.
У них возникают новые лучи и иголки.
В ветреную погоду на открытом пространстве большие снежинки сталкиваются друг с другом и ломаются. Зато в парке или в лесу деревья защищают хрупкие кристаллы от ветра. А самые красивые снежинки появляются рядом с водоёмами и в лесу. Влага с озёр и водохранилищ - строительный материал для снежинок.
Ольга Дворнякова
Хаар уонна хаар кыырпаҕын туһунан
(“Хаар кыырпаҕын туһунан кинигэлэр” айымньыттан. Анаан оҥоһуллубут)
Хаар куолаһа
Дьыбардаах күн кыраһалаабыт суол устун хаамыҥ. Эһиги хаар хаачыргыырын истиэххит. Ити хаар кристаллара тостоллор. Киһи биир хаар кыырпаҕа тосторун истэр кыаҕа суох. Ол эрэн тыһыынчанан кыырпах тостор тыаһа биһиэхэ хаачыргаан иһиллэр. Төһөнөн тымныйар да, соччонон хаар кристаллара кытаатар уонна кэбириир. Оччоҕо хаар хаачыргыыра ордук тыастаах.
Сулус сипсиэрэ
Халлаан 49 кыраадыстан тымныйда эрэ дьикти суугуну истиэххэ сөп. Маҥнай утаа ити тыаһы дьүкээбил уотун кытта сыһыаннаах дииллэрэ. Ол эрэн кэлин үөрэхтээхтэр или тыаһы муус быыкаа кристалликтара таһаараллар диэн быһаарбыттар. Киһи тыыннаҕын аайы кристаллик үөскүүр уонна улаха тымныыга бэйэ-бэйэтин кытта анньыһар.
Сахалар бу көстүүнү уустаан-ураннаан “сулус сипсиэрэ” диэн ааттыыллар.
Хаар кыырпаҕын сонордооһун
Кыһын хаар кыырпаҕар улаатыннарар таас туппутунан дьиҥнээх сонордооһун оҥоруохха сөп.
Тымныыга хаар кыырпаҕа улаатар.
Саҥа лабааланар, иннэлэнэр.
Тыаллаах күн хаар улахан кыырпахтара бэйэ-бэйэлэрин кытта харсыһаллар уонна алдьанан хаалаллар. Оттон тыаҕа, оттоох-мастаах сиргэ хаар кыырпаҕа ордук хаххалаах. Оттон саамай уурбут-туппут курдук хаар кыырпаҕа ойуурга уонна уу аттыгар үөскүүр. Өрүс-күөл сииктээх салгына кинилэргэ тутуу матырыйаалын курдук.
О снеге и снежинках
(Из «Книжки про снежинки». Адаптировано)
Голос снега
Пройдите в морозный день по снежной дорожке. Вы услышите под ногами весёлый хруст. Это ломаются кристаллы. Человек не слышит, как ломается одна снежинка. Но если ломаются тысячи маленьких кристалликов, наше ухо воспринимает этот шум. Чем холоднее на улице, тем более твёрдыми и хрупкими становятся снежинки. Тем звонче хруст под ногами.
Шёпот звезд
В тихую морозную погоду при температуре ниже минус 49 градусов можно услышать загадочное шуршание. Сначала этот звук приписывали полярному сиянию. Однако потом учёные обнаружили, что эти шорохи издают кристаллики льда. Человек дышит – и кристаллики сталкиваются друг с другом в морозном воздухе.
Якуты называют это явление очень красиво — «шёпот звёзд».
Охота на снежинки
Зимой можно устроить настоящую снежную охоту с увеличительным стеклом.
В мороз снежинки растут.
У них возникают новые лучи и иголки.
В ветреную погоду на открытом пространстве большие снежинки сталкиваются друг с другом и ломаются. Зато в парке или в лесу деревья защищают хрупкие кристаллы от ветра. А самые красивые снежинки появляются рядом с водоёмами и в лесу. Влага с озёр и водохранилищ - строительный материал для снежинок.
Ольга Дворнякова
Хаар уонна хаар кыырпаҕын туһунан
(“Хаар кыырпаҕын туһунан кинигэлэр” айымньыттан. Анаан оҥоһуллубут)
Хаар куолаһа
Дьыбардаах күн кыраһалаабыт суол устун хаамыҥ. Эһиги хаар хаачыргыырын истиэххит. Ити хаар кристаллара тостоллор. Киһи биир хаар кыырпаҕа тосторун истэр кыаҕа суох. Ол эрэн тыһыынчанан кыырпах тостор тыаһа биһиэхэ хаачыргаан иһиллэр. Төһөнөн тымныйар да, соччонон хаар кристаллара кытаатар уонна кэбириир. Оччоҕо хаар хаачыргыыра ордук тыастаах.
Сулус сипсиэрэ
Халлаан 49 кыраадыстан тымныйда эрэ дьикти суугуну истиэххэ сөп. Маҥнай утаа ити тыаһы дьүкээбил уотун кытта сыһыаннаах дииллэрэ. Ол эрэн кэлин үөрэхтээхтэр или тыаһы муус быыкаа кристалликтара таһаараллар диэн быһаарбыттар. Киһи тыыннаҕын аайы кристаллик үөскүүр уонна улаха тымныыга бэйэ-бэйэтин кытта анньыһар.
Сахалар бу көстүүнү уустаан-ураннаан “сулус сипсиэрэ” диэн ааттыыллар.
Хаар кыырпаҕын сонордооһун
Кыһын хаар кыырпаҕар улаатыннарар таас туппутунан дьиҥнээх сонордооһун оҥоруохха сөп.
Тымныыга хаар кыырпаҕа улаатар.
Саҥа лабааланар, иннэлэнэр.
Тыаллаах күн хаар улахан кыырпахтара бэйэ-бэйэлэрин кытта харсыһаллар уонна алдьанан хаалаллар. Оттон тыаҕа, оттоох-мастаах сиргэ хаар кыырпаҕа ордук хаххалаах. Оттон саамай уурбут-туппут курдук хаар кыырпаҕа ойуурга уонна уу аттыгар үөскүүр. Өрүс-күөл сииктээх салгына кинилэргэ тутуу матырыйаалын курдук.
